İş sağlığı ve güvenliği kavramları ilk olarak madencilikle ilgili işlerde ortaya çıkmıştır. Ülkemizde ölümcül kazaların başında maden işlerinde yaşadığımız kazalar gelmektedir.
Faydalı bilgiler:
- Maden ocaklarında, imalat haritaları her ayın sonunda işlenir.
- Havasında %19'dan az oksijen, %2'den çok metan, %0.5'den çok karbondioksit ve diğer tehlikeli gazlar bulunan madenlerde çalışılamaz.
- Taşıma yollarında yapılan hava ölçü kasalarının ve kapı kasalarının iç ölçüleri, geçecek araçların üstünden ve yaya yolu tarafından en az 60 cm daha yüksek ve daha geniş olmalıdır.
- Ocaklarda ayda en az bir defa, ana ve kısmi hava akımlarının hızı ve geçen hava miktarı ölçülür.
- Terkedilen veya havalandırılmayan yerler, çalışanların girmesini önleyecek biçimde kapatılır ve uyarı işareti konur.
- En ufak miktarda metan gazı bulunması madenin grizulu maden olarak adlandırılmasına neden olur.
- Grizu ölçümlerinin sonuçları noterden onaylı emniyet defterine ölçmeyi yapan tarafından yazılır ve imzalanır.
- Eğimi hiçbir kısımda %10'u geçmeyen, kesitinin herhangi bir noktasında grizu toplanmasına olanak bulunmayan ve grizu birikimini önleyecek hava akımı sağlayan galeriler havalandırma bakımından düz sayılır.
- Tali havalandırma sadece ana havalandırma akımı ile bağlantılı bulunan, ilerleme ve kurtarma çalışmalarının yapıldığı yerlerde uygulanır.
- Grizulu ocaklarda kaynak yapılası veya başka bir amaçla çıplak ateş veya ark kullanılması bakanlığın onaylayacağı esaslara uygun olarak yürütülür.
- Aynı hava akımından yararlanan ayaklarda ve damar içindeki düz ve eğimli yollarda, metan oranı %1.5'u, bunların bağlandığı hava dönüş yollarında %1'i geçemez.
- Grizulu ve yangına elverişli kömür damarlarının bulunduğu ocaklarda, tüm çalışanlar çalışma süresince, yanlarında karbonmonoksit maskesi taşımak zorundadırlar.
- Grizulu madenlerde biri yedek olmak üzere 2 adet havalandırma cihazı bulunması gerekmektedir.
- Ana vantilatör ve aspiratörler birbirinden bağımsız iki ayrı enerji kaynağına bağlanırlar.
- Havasında %2'den fazla metan bulunan ocaklarda, çalışanların kurtarılması ve grizunun temizlenmesi dışında çalışma yapılması yasaktır.
- Metan oranının sık sık değiştiği durumlarda, metan oranına göre ayarlı ses ve ışık uyarısı yapan metan dedektörü bulunmalıdır.
- Bütün grizulu ocakların, havalandırma planında saptanan istasyonlarında en geç 10 günde bir hava ölçümleri yapılır. Havada %1'den çok metan saptandığında, bu oran %1'in altına düşünceye kadar, ölçümler aralıksız sürdürülür.
- Metan oranı %1.5'i geçmesi durumunda iletkenlerin ve gerilimli aletlerin gerilimi derhal kesilir.
- Tüm ocaklarda tozların havaya karışmasına engel olacak önlemler alınmadıkça ocak dışında, hava giriş kuyusunda 80 mt'den daha yaın eleme ve ayıklama tesisi kurulamaz.
- Tozlu kömür ocaklarında tavan, taban ve çevresindeki toz ayda en az bir kez denetlenerek gerekli önlemler alınır.
- Kömür tozlarının örtmek için taş tozu kullanılır. Kullanılan taş tozunda %1.5'tan çok organik madde bulunamaz.
- İki yol zorunluluğu: Hazırlık evresi dışında, yeraltı çalışmalarının yapıldığı yerler en az iki ayrı yolla yer üstüne bağlanır. Bu yollar arasındaki topuk 30 mt' den aşağı olamaz. Yolların ağızları aynı çatı altında bulundurulamaz.
- Derinliği 50 mt'den az olan kuyularda, işçilerin çıkabileceği sağlam ve bakımlı bir merdiven bulunması zorunludur.
- Kuyu merdivenlerin basamak aralıkları 30 cm' den, eğimleri 80 dereceden, dinlenme sahanlıkları 10 mt' den çok olamaz.
- Elle sürülen arabaları arası en az 15 mt olacaktır.
- Kömür ve kükürt ocaklarında benzinle çalışan lokomotiflerin kullanılması yasaktır.
- Eğimleri 3 dereceyi geçmeyen yollar düz veya az eğimli yol sayılır.
- 25 ile 45 derece arasında yollarda tabana basamak yapılır ve merdiven kurulur. 45 metreden sonra 25 metrede bir dinlenme sahanlığı olmalıdır. Eğimin 70 dereceyi geçtiği yollarda dinlenme sahanlığı 10 metrede bir olacaktır.
- Yer altındaki depolarda bakanlıktan izin alınmadan 150 kg' dan fazla dinamit ve 300 kapsülden fazlası bulundurulamaz.
- Yeraltı deposunda sıcaklık 8 santigrat dereceden aşağı 30 santigrat dereceden yukarı olmayacaktır.
- Bir kişinin taşıyabileceği patlayıcı miktarı 10 kg' ı geçemez.
- %1'den çok metan bulunan durumlarda patlayıcı madde kullanılması yasaktır.
- 24 saatte 50'den çok çalışan ocaklarda bir yangın ekibi oluşturulması zorunludur.
